استرس چیست؟ | تفاوت بین اضطراب و استرس کدام است؟

استرس چیست؟ شاید اگر این سوال را از ما بپرسند بدانیم که استرس چیست، اما برای ما سخت باشد که در قالب کلمات آن را بیان کنیم.

فکر می کنم قبل از آنکه با مهارت مدیریت استرس آشنا شویم بهتر باشد کمی راجع به مفهوم آن بیشتر بدانیم و تفاوت استرس با اضطراب را بشناسیم.

مدیریت استرس (Stress Management) یکی از همان مهارت هایی است که در شلوغی های زندگی امروزی خیلی اوقات نیاز به آن داریم. خیلی اوقات در زندگی شخصی و شغلی نیاز پیدا می کنیم تا با مهارت کنترل استرس بتوانیم با آرامش بیشتری به مسائل خود رسیدگی کنیم.

اصولا داشتن مسئولیت زیاد، فشارهای مالی، نداشتن چشم انداز درست برای آینده، فعالیت در برخی از مشاغل مثل بورس و بازارهای مالی، آتش نشانی، و… باعث می شود تا ما میزانی از استرس را تجربه کنیم.

در صورتی که ما نتوانیم استرس خود را کنترل کنیم، این ناآرامی و تنش می تواند بر سبک زندگی و روابط ما با اطرافیان تاثیرگذار باشد.

به طور کلی از نظر هانس سلی یکی از پیشگامان در مطالعه بر روی استرس، ما دو نوع استرس مثبت Eustress و استرس منفی Distress داریم. هرچند در این مقاله منظور ما Distress یا همان استرس منفی هست.

تعریف استرس چیست؟

ریچارد لازاروس (Richard Lazarus) یکی دیگر از محققان در حیطه استرس است که بر اساس تعریف او :

استرس شرایط یا احساسی  است که در آن، فرد از لحاظ ادراکی بر این باور است که مجموع خواسته‌ها و انتظاراتی که از او وجود دارد، فراتر از منابع، امکانات و توانمندی‌های در اختیار اوست.

در این میان  چیزی که می تواند باعث بروز استرس شود، عدم هماهنگی بین احساسات انسان و شرایط او است. درواقع استرس زمانی بروز پیدا می کند که بین آنچه که در اختیار داریم و نیاز واقعی ما تعادل وجود ندارد.

در مجموع ما وقتی از کلمه استرس استفاده می کنیم، این کلمه می تواند بیانگر دو حالت باشد:

• استرس بیرونی
• استرس درونی

استرس به واسطه عوامل بیرونی

گاهی اوقات قرارگیری در برخی شرایط ممکن است باعث شود توسط عوامل بیرونی به ما استرس وارد شود به عنوان مثال ممکن است به خاطر کنکور و یا امتحانات دشوار دچار استرس شویم و یا یک قرار ملاقات پر اهمیت که شما نیاز دارید در آن ملاقات خود را به خوبی پرزنت کنید. شاید هم دیدن مشاجره و دعوای دو نفر باعث ایجاد حس استرس در شما شود.

به عوامل بیرونی که باعث ایجاد استرس در ما می شوند اصطلاحا استرسور (Stressor) گفته می شود.

استرس به واسطه عوامل درونی

گاهی اوقات موقعیت هایی که ما در آن قرار داریم می تواند باعث شود تا ما دچار استرس شویم. درواقع در این حالت استرس به عنوان عکس‌العمل ما نسبت به استرسورها و عوامل بیرونی بروز می کند.

احتمالا شما هم یکی از حالات زیر را تجربه کرده اید:

• انقدر استرس دارم نمی تونم لب به هیچ چیز بزنم
• از شدت استرس پاهام داشت می لرزید.
• از بس استرس دارم نمی فهمم چی می خونم.
• از شدت استرس سر امتحان نتونید پاسخ درست رو به یاد بیارید.
• شایدم به خاطر استرس زیاد ناراحتی خودتون رو سر یک فرد بی تقصیر از همه جا بی خبر، خالی کرده باشید.
• و….

علت تجربه این نوع استرس پاسخ بدن به عامل استرس زا و فشارهای روانی می باشد که این عکس‌العمل ممکن است به شکل ذهنی، فیزیولوژیک و یا رفتاری بروز کند.

درواقع استرس نوعی تعامل بین خود فرد و شرایطی که در آن قرار دارد است که به شکل ارزیابی‌های ذهنی، تغییرات فیزیولوژیک و نیز رفتارهای بیرونی بروز پیدا می‌کند.

استرس، احساسی مفید یا مضر؟

استرس هم مثل خشم، شادی، غم و… یک احساس است. همان قدر که استرس بیش از حد می تواند موجب بیماری شود و به سلامتی ما آسیب برساند، همان قدر هم می تواند موجب شادی شود و یک نیاز در زندگی به حساب بیاید.

استرس هم مثل هر احساس دیگری باید مدیریت شود و اجازه ندهیم تا استرس بیش از حد باعث استپ ما شود و یا فشار ناشی از استرس بیش از حد به سلامتی ما آسیب برساند.

تاثیر استرس بر اراده

اگر شما هم آموزش های ما در حیطه تقویت اراده را دنبال کرده باشید احتمالا با این مبحث آشنا هستید که خودکنترلی بیش از حد هم می تواند مثل استرس بیش از حد به سلامتی ما آسیب برساند اما در مقابل شاید این خبر خوبی باشد که اگر ما توانایی اراده و خودکنترلی نرمالی داشته باشیم، می توانیم به افزایش طول عمر خود هم کمک کنیم چون زمانی که ما قدرت خودکنترلی و اراده خود را به کار می گیریم، این امر باعث می شود تا وظایف و برنامه های ما برای دقیقه نود نماند و ما در طول روز به علت عقب ماندن از برنامه های خود استرس نکشیم.

درواقع قدرت اراده باعث می شود تا ما انسانی با برنامه تر باشیم و این به خودی خود به ما کمک می کند تا استرس کمتری را تجربه کنیم و در نتیجه از یکی از عوامل تهدید کننده سلامتی که استرس بالا هست دور شویم.

فرق اضطراب با استرس چیست؟

خیلی اوقات می بینیم که افراد اضطراب را مساوی استرس می دانند و فرق چندانی میان آنها قائل نیستند. در این بخش قصد داریم با هم تفاوت بین این دو احساس را بررسی کنیم و بهتر درک کنیم تفاوت بین اضطراب با استرس چیست؟

اضطراب چیست؟

اضطراب نوعی حس نگرانی از اتفاقی ناشناخته است. درواقع وقتی کسی احساس اضطراب را تجربه می کند دلیل احساس اضطراب او مشخص نیست و نمی داند برای چه چیزی نگران است.

درست زمان هایی که اصطلاحا می گوییم دلشوره داریم و نمی دانیم دلیل آن هم چیست، ما درگیر نوعی از اضطراب شده ایم. درواقع اضطراب نگرانی از چیزی است که آن را درست نمی شناسیم و نمی توانیم علت آن را برای کسی به صورت دقیق و مشخص توضیح دهیم.

سه تفاوت اصلی استرس و اضطراب

قطعا اضطراب با استرس تفاوت های بسیاری دارد اما در این قسمت قصد داریم تا با هم بررسی کنیم و ببینیم 3 تفاوت اصلی اضطراب با استرس چیست؟

تا دیگر آگاهانه تشخیص دهیم در کدام لحظه درگیر احساس اضطراب هستیم و کی استرس داریم.

1. علت مشخص استرس و علت نامشخص اضطراب

به عنوان تفاوت اصلی اول، می توانیم بگوییم استرس به وضعیت فعلی و زمان حال شخص برمی گردد.

هنگامی که شخص اضطراب دارد، هنوز اتفاقی نیفتاده است و علت اصلی اضطراب هم شفاف و مشخص نیست. این در صورتی است که وقتی شخص استرس دارد دقیقا دلیل آن را می داند و علت بروز استرس به شرایط فعلی او بر می گردد.

2. ممکن است کنترل استرس به پزشک نیاز نداشته باشد اما اضطراب…

اگر شدت استرس شدید نشود و مدت زمانی که فرد درگیر آن است بیش از حد معمول نشود، می توان از شر آن با گذر زمان و یا استفاده از تکنیک های مدیتیشن و مهارت های مدیریت استرس خلاص شد اما اضطراب در صورتی که طولانی مدت شخص را درگیر کند، می تواند شخص مبتلا را نیازمند کمک گرفتن از یک روان درمانگر نماید.

3. دوام زمانی استرس و اضطراب

تفاوت سوم اضطراب و استرس در مدت زمانی است که می توانند فرد را درگیر کنند. همانطور که در بالا اشاره کردیم احساس استرس به علت قرار گرفتن در شرایطی خاص می تواند توسط عوامل بیرونی و یا درونی در ما ایجاد شود. گاهی اوقات احساس استرس که ممکن است یک پاسخ طبیعی نسبت به موقعیت ما باشد، می تواند کمک کند تا از پس آن شرایط خاص بهتر برآییم.

اصولا استرس پس از تغییر شرایط کاهش پیدا می کند و در خیلی از موارد هم از بین می رود اما زمانی که عامل استرس زا باعث شود تا ما طولانی مدت دچار احساس اضطراب شویم، معمولا با تغییر شرایط و یا حل مساله احساس اضطراب از بین نمی رود.

همین نشانه به ما کمک می کند تا از این موضوع آگاهی داشته باشیم که اگر احساس اضطراب برای طولانی مدت ما را درگیر کند و باعث ایجاد مشکل در سبک زندگی و پیشرفت کارهای ما شود، می تواند یک اختلال محسوب شود و نیاز به درمان داشته باشد.

راستی شاید شما با یادگیری مهارت حل مساله بتوانید میزان استرس های روزانه خود را کاهش دهید به همین منظور پیشنهاد می کنیم مقاله زیر را هم مطالعه کنید.

مهارت های حل مساله

امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و با مطالعه آن متوجه شده باشید که تفاوت بین اضطراب و استرس چیست؟