لوگوتایپ اثرمثبت

چطور توجه و تمرکز را افزایش دهیم؟

چطور توجه و تمرکز را افزایش دهیم؟

ژاپنی ها ضرب المثلی دارند که می گوید همزمان دو تا خرگوش را نمی توانی بگیری. معنای این مثل این است که شما همزمان نمی توانی بر روی دو کار تمرکز کنی و تمام قدرت توجه و تمرکز تان را به صورت هم زمان به هر دو کار دهید.

بطور معمول وقتی حجم کارهای ما زیاد می شود به انجام دو یا چند کار با هم روی می آوریم. یا اینکه بصورت مرتب از این کار به آن کار می رویم. بدین صورت با اینکه در طول روز کارهای زیادی انجام می دهیم ولی کیفیت و خروجی کارهایمان پایین است.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی مرتب از مقدار کارهای بدنی کاسته شده و به کارهای فکری اضافه می شود. انواع ماشین آلات و رباتهای کاری سخت را انجام می دهند. کامپیوترها همچنین محاسبات سخت و پیچیده را هم انجام می دهند. ولی هنوز یک کار است که مختص انسان است. کارهایی که به خلاقیت ما وابسته است. جاییکه باید فکر کنیم و چیزی نو خلق کنیم یا کارهای قدیمی را به روشی نو انجام دهیم و وظایف و امکانات تازه ای را برای تکنولوژی خلق کنیم.

دنیل گلمن در کتاب تمرکز می گوید:

برای اینکه از خلاقیت خود استفاده کنید گاهی باید ذهن متمرکز بماند و گاهی هم آزادانه پرسه بزند ولی در هر دو صورت نباید مزاحمی داشته باشد.

با آموزش افزایش توجه و تمرکز، عملکرد و بازدهی خود را بالا ببرید

 

انواع حافظه و روش مغز ما در دریافت اطلاعات

ما سه نوع حافظه داریم. حافظه حسی، حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت.

حافظه حسی و بلند مدت حجم بزرگی دارند ولی برعکس آنها حافظه کوتاه مدت خیلی خیلی ظرفیت کمی دارد. اطلاعات محیط ابتدا به حافظه حسی یعنی از طریق حواس پنج گانه ما گرفته می شود. حافظه حسی ما بصورت تقریبی توان دریافت 11 میلیون بیت اطلاعات در ثانیه را دارد. البته این مقدار اطلاعات در برابر مجموع اطلاعاتی که در محیط اطراف ما وجود دارد عدد ناچیزی است. ولی قسمت جالب ماجرا این است که توجه آگاهانه ما تنها ظرفیت دریافت 40 بیت اطلاعات در ثانیه را دارد. یعنی ما از این 11 میلیون بیت اطلاعات، در هر ثانیه 40 بیت آن را بر می داریم و به حافظه بلند مدت مان می فرستیم.. این کار را سیستم فعال کننده مشبک یا به اختصار RAS برای ما انجام می دهد. در اصل ما به آن می گوییم بر چه چیزی توجه کند و آن هم در آن واحد فقط بر یک چیز توجه دارد.

بنابراین وقتی چند کار را با هم انجام می دهیم در ثانیه های مختلف داریم بر چیزهایی مختلفی توجه می کنیم. این تقریبا مثل این است که بچه ای پیچ یک رادیو را بصورت مرتب می چرخاند و هر لحظه صدای یک شبکه رادیویی به گوش می رسد.

 

چه زمانی بیشتر به تمرکز نیاز داریم؟

مغز ما کارهای تکراری را بصورت خودکار در می آورد و نیازمند توجه فعال ما نیست. سایر کارها برای انجام به حداقلی از توجه و تمرکز نیاز دارند.

ولی بطور معمول کارهایی که نیازمند توجه و تمرکز بالا است، معمولا از جنس یکی از کارهای زیر می باشد.

 

  • یادگیری. در زمان یادگیری مغز ما تلاش زیادی می کند تا مطالب جدید را به مطالب قبلی ربط دهد. و این نیازمند تمرکز و صرف انرژی بالا است.
  • حل مساله. در این شرایط گاهی لازم است مغز همزمان چند موضوع را با هم مقایسه کند یا در نظر بگیرد. مثل کامپیوتری که سی پی یو آن در حالت صددرصد دارد کار می کند و صدای فن آن بلند شده است.
  • خلاقیت. برای اینکه بتوانیم ایده ای خلاقانه ارایه دهیم لازم است مغز از چیزهای دیگر خالی شود. هر نوع مزاحم یا کاری دیگر باعث می شود خلاقیتی ایجاد نشود یا ایده بوجود آمده را فراموش کنیم.

متمرکز شدن رو یک کار

 

چه زمان هایی توجه مان کاهش می یابد؟

 

وقتی چند کار را با هم انجام می دهیم

ما فقط می توانیم کارهایی را با هم انجام دهیم که هیچکدام از آنها نیازمند توجه عمیق نباشد. به بیان دیگر ما چند کارگی داریم ولی چند توجهی نداریم. کارهایی که بصورت عادت و خودکار در آمده اند نیازمند توجه ما نیست. مگر اینکه شرایط آن عوض شود. مثلا رانندگی یک عمل خودکار است. شما دارید رانندگی می کنید و همزمان با همسفران خود صحبت می کنید، احتمالا موسیقی هم گوش می کنید. یا حتی تخمه هم می خورید. در اینجا رانندگی کار اصلی است. اگر از شما بپرسند دارید چه کار می کنید می گویید من دارم رانندگی می کنم.

تا زمانی که شرایط جاده عادی است شما کارهای دیگر هم می توانید انجام دهیم. ولی اگر هوا طوفانی یا برفی باشد همه کارهای دیگر را تعطیل می کنید و تمام حواستان را به رانندگی اختصاص می دهید. چون از حالت خودکار در آمده است.

بافتنی خانمها هم خودکار است. همزمان بافتنی می کنند و با هم صحبت می کنند. ولی اگر قلاب آنها گیر کرد یا جایی خراب بافته شده بود حداقل برای لحظاتی تمام توجه خود را صرف برطرف کردن آن حالت پیش آمده می کنند.

وقتی چند کار را با هم انجام می دهیم تمرکز و توجه ما کاهش می یابد

 

وقتی از این کار به آن کار می رویم

وقتی ما از کاری به کار دیگر می رویم تقریبا یک ربع ساعت طول می کشد تا بر کار جدید کاملا متمرکز شویم. مخصوصا کارهایی که در بخش قبل گفتیم مانند یادگیری، حل مساله، راه حل خلاقانه. با یک بر هم خوردن توجه رشته کار از دست مغز بیرون می آید و دیگر اطلاعات قبلی را نمی تواند بازیابی کند.

 

وقتی خسته هستیم یا حالمان خوش نیست

گاهی ما تلاش زیادی به خرج می دهیم در شرایط خستگی یا کم رمقی کاری را تمام کنیم. ما کار را انجام می دهیم ولی آنقدر اشتباهات ما بالا می رود که چندین برابر حالت عادی زمان می برد. در حالیکه اگر کمی به خود استراحت بدهیم یا اگر خواب مان می آید چرتی بزنیم همان کار را در مدت بسیار کمی انجام می دهیم. همیشه می گویند بهترین کاری که یک راننده خواب آلود باید انجام دهد این است که بزند کنار و بخوابد.

 

مضرات توجه و تمرکز پایین

 

اتلاف وقت

وقتی ما کارهایمان را با توجه کم و تمرکز پایین انجام می دهیم فاقد کیفیت اند. کتاب می خوانیم ولی انگار نخوانده ایم. دوباره باید آنرا بخوانیم. بارها باید کاری را تکرار کنیم. یعنی چند برابر زمان از ما می برد.

 

کاهش بهره وری

زمانی که بدون تمرکز یا با تمرکز پایین کاری را انجام می دهیم، در کل هم بهره وری ما پایین می آید. دل مان خوش است که چند کار را انجام داده ایم ولی نتیجه نهایی ناچیز است.

کاهش بهره وری

 

کاهش یادگیری

یادگیری رابطه مستقیم با توجه دارد. چون همانطور که گفتیم در زمان یادگیری مغز در حالت فول خود قرار دارد. چه در کلاس و چه هنگام مطالعه.

 

کاهش خلاقیت

خلاقیت نیاز به مطالب متنوع و عمیق دارد. اگر هیچ کاری را عمیق انجام ندهیم بانک اطلاعاتی مغز ما ناقص است

 

مهمترین پرت کنندگان حواس

 

اینترنت و گوشی

امروزه بالاترین بر هم زننده توجه و تمرکز ما گوشی های همراه است. البته هر دستگاهی که به اینترنت وصل باشد همین کار را می کند ولی گوشی به دلیل همراه بودن با ما از رایانه و تبلت تاثیر منفی بیشتری دارند. همانطور که گفتیم هر بار که در بین کارمان به چیز دیگری توجه می کنیم ربع ساعت طول می کشد تا توجه ما به حالت قبل بر گردد. بنابراین اگر مرتب در بین کارهایتان دارید گوشی خود را چک می کنید بدانید و آگاه باشید که توجه تان بر آن کار قرار ندارد.

اینترنت و گوشی

 

محیطهای پر از حواس پرتی

کاری که نیاز به توجه و تمرکز بیشتر دارد باید در محیطی انجام شود که مناسب آن است. یادگیری در محیطهای باز و طبیعت خیلی مناسب نیست. مطالعه هم در جای شلوغ یا جایی که منابع حواس پرتی وجود دارد کیفیتی ندارد.

با آموزش ترک اعتیاد به گوشی، چندین برابر زمان، تمرکز و سود بیشتر برای خود بخرید!

 

حالتهای اضطراری بدن

بدن ما هر زمان که با مشکلی مواجه شود به حالت نیمه اتوماتیک تغییر حالت می دهد و توجه مغز از کارهای ارادی گرفته می شود. فرض کنید در یک کلاس قرار دارید و یکی از این حالتها برایتان پیش می آید: خیلی گرم یا سردتان است؛ سرتان درد گرفته است؛  نیاز به دستشویی پیدا می کنید؛ چیزی در آن مکان شما را نگران کرده است، مثلا سقف کاذب سالن می لرزد؛ یا حتی از مدرس یا یکی از حاضران چیزی شنیده اید که برای شما توهین آمیز است. در این شرایط شما هر کاری کنید نمی توانید حواس تان را متوجه درس کنید. تا زمانیکه آن مشکل برطرف شود.

 

روش های افزایش توجه و تمرکز

 

محدود کردن دسترسی به اینترنت و گوشی

از من به شما نصیحت. اگر می خواهید چیزی یاد بگیرید، مساله ای را حل کنید یا ایده خلاقانه تولید کنید، باید فاصله تان را با گوشی هوشمند خود به حداکثر رسانید یا قید آن را بزنید. موارد زیر برای کاهش اثرات گوشی موثر است:

  • برای خود زمان چک کردن گوشی در روز تعیین کنید. مثلا سه بار در روز، دو ساعت بعد از بیداری، بعد از نهار و سر شب.
  • تا می توانید برنامه های غیر مفید آن را کم کنید. مخصوصا پیام رسانها و شبکه های اجتماعی که همواره برایتان مطلب جذابی دارند.
  • اعلان های گوشی خود را کامل ببندید. اگر می توانید حتی برای تماس ها هم همینطور.
  • جذابیت های موجود در گوشی تان را کم کنید. حالتهای سیاه و سفید یا با جذابیت گرافیکی کم را فعال کنید.

 

خودآگاهی تان را افزایش دهید

خودآگاهی یعنی حواستان باشد که الان دارید چه کاری انجام می دهید. البته در مورد فکر و احساس هم خودآگاهی داریم ولی اینجا ما به حالت رفتاری آن نیاز داریم. وقتی تصمیم گرفتید کارهای بر هم زننده توجه و تمرکز را انجام ندهید یا حداقل کم کنید، باید مرتب از خود بپرسید من الان در حال انجام چه کاری هستم؟ این کار حواس ام را پرت می کند؟ دارم چند کار را با هم انجام می دهم؟

خود آگاهی تان را افزایش دهید

 

تمرین های ذهن آگاهی انجام دهید!

بهترین تقویت کننده توجه ذهن آگاهی است. دیگر بهتر از آن سراغ نداریم. برای آشنایی با تمرین های ذهن آگاهی مقاله رابطه بین ذهن آگاهی و اراده را هم از دست ندهید.

حداقل روزی یکبار یک تمرین ذهن آگاهانه مانند ده تنفس عمیق را به برنامه هایتان اضافه کنید. معجزه می کند.

 

در آن واحد فقط یک کار انجام دهید!

کارهای نیازمند توجه و تمرکز را به تنهایی انجام دهید. هر کار دیگری را تعطیل کنید و صرفا به همان کار بپردازید. اگر مطالعه می کنید، اگر سر کلاس درس حضوری یا مجازی هستید، اگر مساله ای حل می کنید … فقط همان کار را انجام دهید.

 

از تایمر آشپزخانه استفاده کنید!

این ایده را از استاد محمدرضا شعبانعلی یاد گرفتم. تایمرهای گوجه ای (البته شکلهای دیگر هم دارد) آشپزخانه مناسب کارهای زیر یک ساعت است. تلاش کنید چهل و پنج دقیقه را روی یک کار متمرکز بمانید. آن را کوک کنید. دکمه استارت را بزنید و کارتان را شروع کنید. کار که تمام شد کمی استراحت کنید و دوباره آنرا برای کار بعدی تنظیم کنید.

از تایمر آشپزخانه استفاده کنید!

 

محیط مناسب ایجاد کنید!

برای هر کاری محیطی لازم است. کارهای نیازمند توجه و تمرکز به محیطهای بدون مزاحم نیاز دارد. تا جاییکه می توانید چنین محیطی را برای خود بسازید.

 

قبل از شروع خود را آماده کنید!

گفتیم هر چیزی که باعث شود مغز ما به حالت اتوماتیک رود توجه آگاهانه ما را از بین می برد. بنابراین قبل از شروع خود را آماده کنید. اگر به آب یا غذا نیاز دارید بخورید، سرویس بهداشتی نیاز دارید بروید، کمی مدیتیشن کنید، یا یک چای یا دمنوش سالم بخورید. کافئین هم توجه ما را بالا می برد ولی به دلیل اعتیاد آوری توصیه نمی شود.

 

استراحت واقعی به خود بدهید!

وقتی کار فکری و همراه با تمرکز بالا انجام می دهید برای استراحت باید به سمت کارهای فیزیکی بروید. بنابراین استراحت فکری در فعالیت بدنی است. بعد از کار فکری مطلقا سراغ بازیهای رایانه ای و اینترنت و گوشی نروید. درعوض قدمی بزنید یا چند حرکت ورزشی کنید.

 

خواب کافی

بهترین زمان برای کارهای فکری و نیازمند توجه بعد از خواب کافی است. چون مغز در حالت بهینه خود قرار دارد. ولی یادتان باشد بعد از کار فکری  بلافاصله نخوابید. ابتدا کمی تحرک بدنی داشته باشید بعد بخوابید.

خواب کافی

 

کار عمیق فقط چهار ساعت است

دکتر کال نیوپورت در کتاب کار عمیق می گوید حداکثر کار عمیق فکری بین سه تا چهار ساعت است. بنابراین در طول روز بیشتر از این از خود انتظار نداشته باشید. بیشتر از آن دیگر با کاهش توجه و تمرکز مواجه می شوید و کیفیت کارتان پایین می آید.

شما می توانید در ابتدای روز کارهایی که نیاز به استفاده از اراده و توجه و تمرکز بیشتری دارند را انجام دهید و پس از 4 ساعت کار عمیق مشغول کارهایی شوید که نیاز چندانی به خرج کردن اراده و یا داشتن توجه و تمرکز ندارند. برای آشنایی بیشتر با این کتاب روی عبارت معرفی کتاب کار عمیق کلیک کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لینک کوتاه مطلب
محصولات رایگان
جدیدترین محصولات